PLC Giriş ve Çıkış Elemanları Nelerdir? (Input Types)

PLC Giriş Elemanları Nelerdir?

Giriş elemanları, kontrol edilecek sisteme ait elektriksel değerleri PLC’nin giriş ünitesine aktaran elemanlardır. Giriş elemanlarına butonlar, çeşitli algılayıcılar, sınır anahtarları gibi elemanları örnek verebiliriz.

Şekil 1: PLC Giriş ve Çıkış Elemanları

Butonlar

Yay, basma aparatı ve kontakt gibi yapılardan oluşan butonlar, role ve kontaktörlerin kontakt konumunu değiştiren giriş elemanlarından biridir. Butonların start, stop ve jog butonu gibi çeşitleri vardır. Yapısal olarak bazı buton türlerinde, fiziksel baskı zamanı kontaktları çekilir ve baskı bittikden sonra da eski hallerine dönmezler. Bu tür butonlar kalıcı butonlar olarak adlanır. Kalıcı butonların aksıne, fiziksel baskı bittikden sonra da kontaktlar eski haline dönüyorsa bu butonlar ani temaslı butonlardır.

Şekil 2: Örnek Buton

Anahtarlar

Bir çok çeşidi bulunan anahtarlar, fiziksel hareket uygulandığında kontaktlarını çeken ve eski haline dönemeyen giriş elemanlarıdır. Aynı zamanda elektriksel akımın yön değiştirmesini ve geçip geçmemesini sağlar. Dokunmatik, ışıklı ve basmalı anahtar türleri mevcuttur.

Endüktif Algıyıcılar

Osilatör, çıkış kartları, tetikleme ve bobin kısımlarından oluşan endüktif algılayıcılar, metal nesneleri ayırt etmek işin kullanılan temassız algılayıcılardır. Metal nesneleri ayırt etmek için elektromanyetik alan üretirler. DC ve AC türü olan bu algılayıcaların algılama mesafesi 1 mm’den 50mm mesafeye kadardır.

Şekil 3: Endüktif Algılayıcılar

Kapasitif Algılıyıcılar

Kapasitif algılayıcılar, hem metal ürünleri ve aynı zamanda ametal ürünleri de tespit etme yeteniğine sahip elemanlardır. İndüktif algılayıcılarla kıyaslanırsa, algılama mesafeleri daha fazladır. Elektrot, tetikleme, çıkış kartları ve osilatör kısımlarından oluşmaktadır. Algılayıcı, algılama mesafesini ayarlamak için arka tarafında bulunan potensiyometreye sahiptir.

Kapasitif algılayıcılar, endüstride otomosyonun olduğu hemen hemen tüm sistemlerde kullanılmaktadır. Bu sensörlerin uygulama alanlarına aşağıdaki örnekleri gösterebiliriz:

  1. Otomosyon teknolojisinde
  2. Konveyör ve taşıma sistemlerinde
  3. Sıralama talep edilen yerlerde
  4. Endüstri robotları vb. yerlerde

Şekil 4: Kapasitif Algılayıcılar

Sıcaklık Algılayıcıları

Sıcaklık sensörleri ile analog değer olan sıcaklık ölçülmüktedir. Sıcaklığın belli bir arayla sık sık ölçülmesinin nedeni bazı sistemlerin sıcaklıktan etkilenmesidir. Sıcaklık algılayıcıların aşağıdaki çeşitleri bulunmaktadır [5]:

  1. Termodirençler (RTD)
  2. Termistör
  3. Termokupl vb

Şekil 5: Sıcaklık Algılayıcıları

PLC Çıkış Elemanlarına Örnekler

Lojik değerlere dönüştürülerek merkezi işlem birimine gönderilen veriler, çıkış birimine aktarılır. Otomosyon sistemini hayata geçirmek için çıkış biriminden gelen veriler, bu üniteye

bağlanmış elemanlara gönderilir. Bu elemanlar sayesinde otomosyon projesi gerçekleşmiş olur. Çıkışa bağlanan bu elemanlar, çıkış elemanları olarak adlandırılarak farklı çeşitleri mevcuttur. Aşağıda çıkış elemanlarının listesi verilmektedir.

  1. Lambalar
  2. Kontaktörler
  3. Motorlar
  4. Selenoid valfler
  5. Röleler

Lambalar

PLC’nin çıkş elemanlarından biri olan lambalar, çıkışta oluşmuş durumu öğrenmek için kullanılır. Lambaların farklı renk çeşitleri mevcuttur. Renk seçimi kullanıcının isteğine bağlıdır. Aşağıdaki görselde lamba çeşitleri gösterilmektedir [5].

Kontaktörler

Yapısında kontakt, demir nüve, bobin ve palet gibi kısımlar barındıran kontaktörler, genellikle alçak gerilimlerde kullanılır. Kontaktörler, uzaktan kontrol edilebilme yetenekleri dolasıyla büyük güçlü motorları kumanda etmekte sıklıkla tercih edilir. Bu elemanları PLC’nin diğer çıkış elamanlarından olan rölelerden ayıran özellik yüksek akım çekmeleridir. Şekil 7’ de kontaktörün iç yapısı gösterilmektedir.

Şekil 7: Kontaktörün İç Yapısı

Kontaktör, bobin kısmına verilen elektrik dolasıyla kontakt konumunu değiştirir, yani açık kontak kapalı, kapalı kontaksa açık duruma gelir. İki tür kontaktı (normalde açık ve normalde kapalı) olan kontaktörler, elektromanyetik anahtarlardır.

Motorlar

Endüstrinin her alanında sıklıkla tercih edilen motorların birçok çeşidi mevcuttur. Sıklıkla kullanılmanın birçok nedeni vardır. Motorların önemli türlerinden olan asenkron motorlar maliyetinin düşük olması, zor çevre şartlarında kullanılabilmesi ve az bakıma ihtiyaç duymaları nedeniyle diğer motor çeşitlerinden ayrılmaktadır.

Motorların programlanabilir denetliyicilerle bağlantısı bu cihazların diğer çıkış elemanları olan röle ve kontaktör yardımıyla sağlanır.

Selenoid Valfler

Yapısında bobin, bakalit klıf, valf ayar vidası, demir nüve, diyafram ve yay bulunan selenoid valfler, endüstrinin birçok uygulamsında kullanılmaktadır. Yapısını oluşturan kısımlardan ikisi ana kısımdır. Bu kısımlar bobin ve valf gövdesidir. Selenoid valflerler, kontaktörler gibi normal açık ve normal kapalı kontakt durumlarını birçok nedenle değiştirirler. Bu nedenler;

yay ve yerçekimi etkisi, magnetik alanın oluşturduğu hareket etkisidir. Elektrik enerjisini doğrusal hareket enerjisine dönüştüren elemanlardan olan valfler, DC/AC’ de 12 V, 24 V, 48V ve 240 V gibi çeşitli gerilimlerde yapılırlar.

Şekil 8: Selenoid Valfler

Röleler

Küçük değerli bir akım ile yüksek güçlü bir alıcıyı anahtarlayabilmek için kullanılan elektromanyetik anahtarlara röle denir. Rölelerin kontakt saylarının farklı olabilir ama tüm modelleri aynı prensiple çalışır.

Günümüzde rölelerin yerine geçen tristör ve triyaklar sistemlerde daha çok tercih edilmektedir. Fakat rölenin bu elemanlardan tek farkı ve avantajı bir bünye içinde birden fazla anahtar kontaktına sahip olmasıdır. Bir tane avantajı bulunan rölelerin dezavantajı daha fazladır. Örnek olarak çok arıza yapmalarını gösterilebilir.

Şekil 10: Röleler

KAYNAKÇA

Maryam Mammadli, Y. Lisans Tezi, SCADA TABANLI PLC İLE SERVO MOTOR HIZ KONTROLÜ, 2020

KURSLARIMIZ

BLOG KATEGORİLERİ

SON YAZILAR

Mesajınız için teşekkür ederiz. Size en kısa sürede ulaşacağız.
Mesajınızı gönderirken bir hata oluştu. Lütfen tekrar deneyin.

İletişim Bilgilerinizi Bırakın Biz Sizi Arayalım!

Sizin memnuniyetiniz, bizim mutluluğumuzdur…

Mesajınız için teşekkür ederiz. Gönderildi.
Mesajınızı gönderirken bir hata oluştu. Lütfen tekrar deneyin.