S7-1200 PLC’de Zamanlayıcı Çeşitleri Nelerdir?
S7-1200 PLC cihazı da, S7-300 PLC türünde olduğu gibi zamanlayıcı çeşitleri, TIA PORTAL yazılımının kütüphanesinde hazır şekilde kullanıcılarına sunmaktadır. Projelerde zamanlayıcının kullanılma nedeni, bir giriş sinyaline, zamana bağlı olarak çıkış sinyali üretmekdir. Her PLC türünde kullanılan zamanlayıcı sayısı CPU’ya bağlı olarak değişir.
S7-1200 PLC’de cihazına özgü dört zamanlayıcı çeşidi mevcuttur. Bu zamanlayıcı çeşitleri aşağıda belirtilmiştir:
- Darbe (TP)
- Girişin geciktirilmesi (TON)
- Çıkışın geciktirilmesi (TOF)
- Hafızalı girişin geciktirilmesi (TONR)
Yukarıda da belirtildiği gibi bu zamanlayıcı çeşitleri, TIA PORTAL yazılımının kütüphanesinden hazır şekilde projelere sürüklenerek kullanılabilir.
İlk önce açılmış olan ’’Program block’’ penceresine sağ tarafta yerleşen ’’Basıc Instructions’’ kısmından ’’Timer operations’’ sekmesinden istenilen amaca bağlı olarak zamanlayıcıcı fonksiyonları sürüklenir. Aşağıdaki şekilde ’’Timer operations’’ katalogu gösterilmektedir.

TIA PORTAL programında bulunan Timer operations kataloğu
Zamanlayıcılar da FB blok ile programlama bakımından benzerlik gösterirler. Bunun nedeni programlanma zamanı ek olarak data blokun oluşmasıdır.
Genel olarak S7-1200 PLC türünde kullanılan zamanlayıcılar, iki röle ve kompakt türde olur.
Bu iki tip zamanlayıcının farkı data blokukun oluşma şeklidir.
TP Zamanlayıcı
S7-1200 PLC cihazının zamanlayıcı çeşitlerinden biri olan TP, girişe sinyal verildiyinde çıkışı da ’’1’’ olan zamanlayıcı türüdür. Fakat giriş sinyalinin kesilmesi durumu çıkışı etkilemez. Çıkış sinyali, verilen süre bitdiyinde ’’1’’ komutu 0’la yerini değişir. TP zamanlayıcı projeye eklendiyinde data blok oluşur ve oluşmuş blokun resmi aşağıda gösterilmektedir.

TP zamanlayıcının Data Block sekmesi
Oluşmuş Data blokda name kısmına projeye uygun isim verilebilir.
Aşağıdaki şekillerde S7-1200 PLC cihazının TP zamanlayıcı kullanılmış Ladder diyagramı ve zaman grafiği verilmiştir.

TP zamanlayıcı kullanılmış Ladder diyagramı
Zamanlayıcının işlev şemasında aşağıdaki parametreler mevcuttur:
- In – sinyali girişe verilen sinyaldir.
- PT – zamanlayıcının çalışması için ayarlanan süredir ve T# şeklinde yazılarak zaman değeri girilir.
- Q – kontakt çıkışıdır.
- ET – anlık zaman değeridir.

TP zamanlayıcının zaman grafiği
TON Zamanlayıcı
Girişin geciktirilmesi olarak bilinen TON zamanlayıcı da S7-1200 PLC cihazının zamanlayıcı türlerinden biridir. TON zamanlayıcının görevi ise girişe sinyal verildiğinde belirlenen süre saymaya başlar ve bu sürenin sonunda çıkış sinyali 1 olur. Çıkışın 0 komutuna geçmesi için giriş sinyalinin kesilmesi gereklidir. TON zamanlayıcının girişin geciktirilmesi olarak adlanmasının nedeni, bu sinyalin kesilmesi durumunda belirlenen sürenin de sıfırlanmasıdır. Aşağıdaki şekillerde TON zamanlayıcının zaman ve Ladder diyagramları gösterilmiştir.

TON zamanlayıcının zaman grafiği

TON zamanlayıcı kullanılmış Ladder diyagram
TOF Zamanlayıcı
TOF zamanlayıcının görevi, giriş sinyali geldiği zaman, çıkış da 1 olur. Belirlenen sürenin sayılması için giriş sinyalinin kesilmesi gereklidir ve bu sürenin bitiminde çıkış sinyali komutunu değişerek 0 olur. Aşağıdaki şekillerde TOF zamanlayıcının zaman ve Ladder diyagramları gösterilmiştir.

TOF zamanlayıcının zaman grafiği

TOF zamanlayıcı kullanılmış Ladder diyagram.
TONR Zamanlayıcı
Diğer zamanlayıcı türlerinden hafızasının olması ile farklılık göstermektedir. TONR zamanlayıcının görevi, girişe sinyal geldiğinde belirlenen süre saymaya başlar ve çıkış 0
konumunda olur. Çıkışın konum değişip 1 olması için belirlenen sürenin bitmesi gereklidir. Giriş sinyali süre bitmeden kesilirse de gecikme olmaz. Nedeni TONR zamanlayıcının hafızaya sahip olmasıdır. Bu hafıza sayesinde sinyalin kesilmesi durumunda geçen süre kaydedilir ve tekrar giriş sinyali gelmesi durumunda kaldığı yerden saymaya başlar. Aşağıdaki şekillerde TOF zamanlayıcının zaman ve Ladder diyagramları gösterilmiştir.

TONR zamanlayıcı kullanılmış Ladder diyagram.
TONR zamanlayıcının blokunda ek olarak Reset sinyali de mevcuttur. Bu sinyalin sayesinde çıkış sinyalini 0 konumuna almak mümkündür.
Kaynakça
Maryam Mammadli, Y. Lisans Tezi, SCADA TABANLI PLC İLE SERVO MOTOR HIZ KONTROLÜ, 2020
Eminoğlu, Y., 2016, PLC Programlama ve S7 300/400, Birsen Basım Yayın Dağıtım Ltd.Şti, İstanbul, ISBN: 978-975-511-550-4.
KURSLARIMIZ
İletişim Bilgilerinizi Bırakın Biz Sizi Arayalım!
Sizin memnuniyetiniz, bizim mutluluğumuzdur…
Siz de fikrinizi belirtin